Leraar, elke dag anders!

Hoewel ik tegenwoordig niet meer voor de klas sta, ben en blijf ik een docent. Blijkbaar is dat iets wat je niet meer uit je systeem krijgt. Ik vertelde al kort iets over mijn leraarschap in dit blogje. Tijdens het schrijven van dat stukje voor de 30 dagen challenge kwam ik op het idee om eens een blog te wijden aan wat tips & tricks voor het zijn van een goede leraar. Het heeft namelijk best wat voeten in de aarde om het zowel voor jezelf als voor je leerlingen leuk te houden. Het is niet voor niets dat docenten bij bosjes overspannen raken.
Ook ik ben door schade en schande wijs geworden en heb regelmatig zelf het wiel moeten uitvinden. Toch durf ik wel te beweren dat ik het aardig in de vingers heb, dat docentschap. Vandaag deel ik dus mijn verworven wijsheid met jullie. Hopelijk hebben beginnende docenten hier iets aan en als je niets van doen hebt met het hele onderwijs, is het misschien aangenaam leesvoer. Ik ben geen oude rot in het vak maar een zogeheten verfrissende wind. Niet geheel onbelangrijk om te vermelden, is het feit dat ik werkzaam was als docente op een middelbare school en niet op een basisschool. Goed, lees mee met mijn tips & tricks!

(Ik heb helaas geen foto's van mezelf voor de klas. Daarom dus twee foto's bij dit blogje die genomen zijn tijdens een excursie naar Italië. Je ziet mij hier op het strand in Ostia met enkele leerlingen en collega's.)

- Wees jezelf! Ga niet jouw versie van de perfecte leraar spelen. Ga je dus niet grappiger voordoen dan je bent want dat is beslist niet grappig. (Stel je een ijselijke stilte voor na een slechte grap...) Wees ook niet te streng of te autoritair. Het is namelijk heel vermoeiend om een schrikbewind te voeren. Bovendien kun je het meestal niet waar maken. Drie keer raden wie dan de lul is. Juist, jij ja! Gewoon jezelf zijn dus. So far, so good!

- Sommige docenten zien zichzelf als een soort godheid met hun klaslokaal als universum. Ze lijken alwetend en hoeven nooit iets op te zoeken. Geloof me, dat is echt dodelijk vermoeiend. Naast dat je dit  beeld waarschijnlijk ook niet waar kunt maken is er niets mis met toegeven dat je niet alles weet. Zien de leerlingen ook weer dat je best menselijk bent. (In de ogen van leerlingen, is een docent een soort van robot. Als ik leerlingen tegen kwam in de supermarkt werd ik aangegaapt als een attractie. Alsof ik geen eten nodig had ofzo... Of nooit het schoolgebouw verliet...)

- Streng en autoritair is niet hetzelfde als duidelijk en transparant. Je kunt best aardig zijn zonder dat dat afdoet aan je geloofwaardigheid. Zorg ervoor dat leerlingen weten waar ze aan toe zijn. Maak afspraken over wat je wel en niet wilt hebben en wat je van leerlingen verwacht. Hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Steek bijvoorbeeld gewoon een verhaal af in de trant van: 'De juf vindt respect hartstikke belangrijk! Ja, echt waar! Ik wil daarom graag dat jullie een beetje normaal met elkaar omgaan. En ook dat jullie je enigszins normaal opstellen naar mij toe. Ik heb namelijk heel veel respect voor jullie dus ik vind het wel fijn om dat terug te krijgen. Logisch toch jongens? Blablabla...' Nadien hoef je meestal maar het woord respect te roepen bij geouwehoer in je klas en de hele handel een beetje te sussen. Magisch woord! 

- Meeveren! Soms lopen dingen niet zoals gepland. Leerlingen zijn bijvoorbeeld op vrijdag het achtste uur niet zo fanatiek meer. Tja, dat snap ik wel. Probeer het dus zo te plannen dat je niet op dat moment nieuwe grammatica gaat behandelen. Dat gaat namelijk echt niet landen bij die kinders. Ik deed als het even kon leesvaardigheid op zo'n uur. Weinig klassikale uitleg en daarna lekker lezen en eventueel wat opdrachtjes maken. Soms zette ik er alvast een rustig muziekje bij op om het weekend in te luiden. Lekker relaxt!

- Ik ben best grappig al zeg ik het zelf. En ad rem! Dat is een fijne eigenschap in het onderwijs. Met humor kun je namelijk veel bereiken. Het voordeel aan werken met pubers is dat ze al best tegen een stootje kunnen. Sarcasme en cynisme zijn mij dan ook niet vreemd. Om een goede grap van een leerling (mits niet ten koste van iemand anders...) kon ik op z'n tijd ook in een deuk liggen. Risico van het vak zullen we maar zeggen. 

- What goes around, comes around. Houd altijd het menselijk aspect in het oog. Natuurlijk moet je zoveel mogelijk de regels handhaven maar maak soms toch een uitzondering als dat nodig is. Al is het alleen maar om een beetje goodwill te kweken. Bijvoorbeeld: de uiterste inleverdatum voor een verslag is verstreken en een leerling heeft het niet ingeleverd. Normaal hangt daar een consequentie aan vast (punt aftrek, ik noem maar wat...) maar deze gup heeft echt een hele goede reden. Zeg dan ook eens een keer: 'Zorg dat ik het morgen voor 9 uur in mijn postvak heb liggen. Deal?' En vergeet er niet bij te vermelden tegenover de rest van de klas dat dit echt een uitzondering is! Wanneer jij nu zelf eens te laat bent met iets nakijken, hoef je slechts terug te verwijzen naar dit voorval en er verder geen woorden aan vuil te maken.

- Probeer te voorkomen dat je echt boos wordt, maar speel dat je boos bent. Klinkt gek maar het is eigenlijk heel logisch. We herinneren ons allemaal die docenten die om het minste of geringste compleet uit hun plaat gingen. En wat was er leuker dan de leraar op de kast jagen. Ik vond het persoonlijk hilarisch in ieder geval. Een no-go! Speel dus dat je boos bent en laat duidelijk merken dat je ergens niet van gediend bent. Leerlingen prikken hier over het algemeen feilloos doorheen en weten dat er een grens is bereikt. Beperk het echte boos worden tot een een of twee keer per jaar. Alleen dan heeft het het gewenste effect.

- Misschien overbodig om te vermelden maar wees consequent. Als je zegt dat er na drie keer waarschuwen zus of zo gebeurt, doe dat doen ook. Geen laatste kansen! Bedenk vooraf hoe je zaken formuleert. Je zult namelijk altijd zien dat als je roept dat de eerstvolgende die praat eruit vliegt, juist het liefste meisje van de klas haar mond open doet. En dan neemt de klas het negen van de tien keer voor zo'n grietje op. Zij doet immers nooit wat! Tja, daar valt wat voor te zeggen...

- Je wilt dat die koters hun boek meenemen en hun huiswerk maken. Daar dien je goede afspraken over te maken want anders gaat dat echt niet gebeuren. Pubers kun je nu eenmaal niet vertrouwen op hun mooie ogen. Wanneer je aan het begin van iedere les langs alle tafels loopt en alles gaat controleren, kost je dat steeds 10 minuten kostbare lestijd. Zonde! Ik maakte altijd de volgende afspraak met mijn klassen. 'Aan het begin van de periode krijg je van de juf een 10 voor inzet. Aardig van mij hè? Het is aan jullie om die 10 te behouden door braaf je boekjes mee te nemen en je huiswerkje te maken. Wanneer je het toch vergeet dan kom je aan het begin van de les naar me toe en vertel je dat het niet gelukt is. De eerste keer gebeurt er niets, de tweede keer gaat er een punt van de 10 af. Eerlijkheid staat bij mij hoog in het vaandel. Als je het dus niet zegt en ik ontdek het tijdens de les, dan gaan er twee punten van het cijfer af. Dat zou best balen zijn toch jongens? En zonde ook! Oh ja, soms controleer ik toch aan het begin van de les zonder het van tevoren aan te kondigen. Maar daar hoef je je geen zorgen over te maken als je gewoon doet wat de juf zegt. Zijn er nog vragen?' Punt!

- Soms moet je gewoon dingen behandelen die moeilijk zijn, of saai, of weet ik veel wat. Vertel leerlingen in de eerste plaats waarom ze dit moeten doen. Als ze er het nut van inzien is het oefenen van bijvoorbeeld werkwoordspelling al iets draaglijker. Probeer er dan toch iets van te maken. Als je grammatica gaat behandelen, kun je best wat grappige zinnen als voorbeeld bedenken. Ik noem maar wat hè. Laat ze bijvoorbeeld het voorzetselvoorwerp uit de volgende zin halen. De leerlingen van klas 3A zijn er ontzettend klaar mee om naar de uitleg te luisteren. (Antwoord: VZV = naar de uitleg)

- Omarm andere culturen in plaats van er de strijd mee aan te gaan. We kennen allemaal wel de mopperende leraren die het Suikerfeest onzin vinden, Poolse leerlingen raar en die geen goed woord over hebben voor de Afghaanse medemens. Ik geef toe, soms is het best lastig om om te gaan met de diversiteit in een klas. Probeer het echter als een verrijking te zien. Het is juist heel leuk om die andere culturen te leren kennen en het is geweldig om leerlingen verder te helpen die vast dreigen te lopen door hun afkomst. Probeer een goede balans te vinden. Het helpt om interesse te tonen. Vraag dus eens hoe de Chinese les was op zaterdag, of hoe het gaat met vasten tijdens de Ramadan. Gewoon uit interesse voor je medemens. De leukste gesprekken komen op gang. Ook probeerde ik de andere culturen te betrekken in mijn lessen als dat mogelijk was. Ik opperde bijvoorbeeld om spreekbeurten te houden over het geboorteland of ik vroeg naar buitenlandse films of boeken. Het maakt eigenlijk niet zoveel uit maar wees gewoon oprecht geïnteresseerd. Je krijgt er heel veel voor terug. (Prachtige henna op je handen of een lading baklava, mjammm...)

- Het woord strafwerk zegt al genoeg. Het is extra werk als straf. Zinvol strafwerk is in mijn ogen geen strafwerk. Toch wilde ik mijn leerlingen nooit compleet tegen me in het harnas jagen door eindeloze strafregels te laten pennen. Daar heb ik vroeger iets teveel atlasregisters en dergelijke voor over geschreven. Ik liet leerlingen daarom altijd een verhaaltje schrijven van twee kanten op een repetitievel over drie door mij gekozen woorden of een bizar onderwerp. (Denk bij laatstgenoemde aan combinaties als Mc Donalds, smurfen en een raket of Australië, Bambi en een Nintendo. Het onderwerp 'Wat heeft Sinterklaas in de zomervakantie gedaan?' leverde trouwens ook altijd pareltjes op!) Zo'n opstel is wel echt strafwerk omdat het extra tijd kost en moeite maar de meeste leerlingen konden er prima mee leven. Ik bewaarde al deze verhalen in een map en aan het einde van het jaar liet ik ze met naam en toenaam kopiëren en er boekjes van maken om uit te delen bij de conciërge. Wanneer je deze straf invoert, vergeet dan vooral niet om zo nu en dan een geslaagd opstel voor te lezen aan het einde van de les.

Volg mij nu ook op Instagram, Facebook en Pinterest.